włączyć się
  • włączyć czy załączyć?

    24.03.2021
    12.11.2011

    Szanowni Państwo,

    czy silnik można załączyć, czy tylko włączyć? Spotkałem się nazewnictwem załączony na schemacie elektrycznym, którego autor argumentuje, że jest to wersja dopuszczalna, gdyż opisy włączony i wyłączony są ze sobą mylone, szczególnie jeśli na schematach występują tylko skróty niniejszych wyrazów.

  • pytać się
    28.04.2014
    28.04.2014
    Szanowny Panie Profesorze,
    zwracam się z prośbą o rozwianie moich wątpliwości związanych z czasownikiem pytać (się). W słownikach znalazłam, że pytać występuje najczęściej w połączeniu z biernikiem, rzadziej natomiast z dopełniaczem. Jeśli zaś chodzi o pytać się, to wprost nie wskazano dopuszczalnych form, które mogą być tu stosowane. Jedynie na którymś z forów internetowych przeczytałam, że pytać się występuje wyłącznie w połączeniu z dopełniaczem. Czy rzeczywiście tak jest?
  • zaleca się z bezokolicznikiem
    10.06.2002
    10.06.2002
    Czy zdanie: „Zmiany do… zaleca się włączyć, zaznaczając je…” jest poprawne? Co prawda w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny jest wyraźny zakaz łączenia czasownika zalecać z bezokolicznikiem, ale np. w Nowym słowniku ortograficznym (na obwolucie!) jest wyraźnie „wskazanie miejsc, w których zaleca się dzielić wyrazy…”. Czy w związku z tym zaleca się + bezokolicznik razi w każdym kontekście, czy też można zastosować wyjątki od tej reguły?

    Z góry dziękuję i pozdrawiam.
    Andrzej Górecki
  • Włącz i wyłącz
    27.05.2019
    27.05.2019
    Dzień dobry!
    W dużym zakładzie przemysłowym podstawowymi poleceniami wydawanymi obsłudze rozdzielni wysokiego napięcia są włącz i wyłącz. Polecenia te wydawane są najczęściej przez telefon, w warunkach hałasu, ograniczonej słyszalności. Prawidłowe rozróżnienie tych poleceń ma nader wysoki priorytet. Błąd w ich interpretacji może doprowadzić do utraty życia bądź poważnej katastrofy. Tymczasem wyrazy te są bardzo zbliżone w brzmieniu. Jakimi zwrotami zatem można zastąpić te dwa wyrazy?
  • Adaptacja fleksyjna zapożyczeń

    10.01.2024
    29.12.2023

    Szanowni Państwo,

    chciałbym dopytać w sprawie nieodmienności wyrażeń łacińskich typu modus operandi. W słowniku można odnaleźć sformułowanie, że wyrażenie w każdej formie jest takie samo. Dla osób znających jednak język łaciński zdania „analiza modus operandi sprawcy”, a tym bardziej „są różne przykłady modus operandi sprawców” wygląda co najmniej dziwacznie. Czy można jednak stosować odmianę takich zwrotów i budować zdania typu „analiza modi operandi”? Jaka jest też przyczyną tej nieodmienności? Z góry dziękuję za pomoc.


    Z wyrazami szacunku

    Daniel

  • My rozluźniające

    29.09.2021
    29.09.2021

    W supermarkecie kasjerka zamiast „Dzień dobry” powiedziała do mnie „Mamy aplikację?”. Nie mam żalu o brak przywitania, bardziej mnie zastanawia aspekt językowy. Czy to mieści się chociaż w normie użytkowej, potocznej? Domyślam się, że znaczy to „Dzień dobry, czy ma pan aplikację naszego sklepu?”. Jednak czy używanie pierwszej osoby liczby mnogiej zwracając się do kogoś, jest poprawne? Kiedyś co prawda mówiło się w Polsce na „wy”, jednak chyba nie na „my” zwracając się do kogoś?

  • odmiana imion japońskich
    2.07.2008
    2.07.2008
    Witam serdecznie! Chciałabym dowiedzieć się, jak to jest z odmianą imion japońskich. Wiem, że odmienia się je europejsko i mówi się: o Akirze, dla Shina czy z Kenjim. Natknęłam się jednak ostatnio na formę Daisukego (dopełniacz od Daisuke) i forma ta wydaje mi się niepoprawna, tak samo jak każda inna odmiana. Podobnie sprawa ma się z imionami jak Kaoru albo Ichiro. Czy japońskie imiona (i nazwiska) zakończone na -e, -u oraz -o są nieodmienne, czy jednak odmieniać się je powinno?
    Pozdrawiam
  • PAST, PAST-a, mała PAST-a, PASTA, Pasta

    29.02.2024
    29.02.2024

    Dzień dobry,

    chciałbym się zapytać co spowodowało, że do skrótu PAST, który był pierwotnie czteroliterowy i każda litera miała swój odpowiednik w nazwie „Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna” została dołożona na końcu litera A ? Popularnym zapisem nazwy budynku jest PAST-a, który łączy oficjalną nazwę z ułatwieniem w wymowie. Pojawienie się litery A w mianowniku sugeruje, że też jest to pierwsza litera jakiegoś wyrazu w skracanej nazwie, a tak przecież nie jest. Dlaczego w takim razie zapis PASTA stał się zapisem poprawnym ortograficznie?


    https://sjp.pwn.pl/so/PASTA;4484625.html


    Pozdrawiam

  • w ustach mężczyzny
    20.09.2005
    20.09.2005
    Komentator mężczyzna rzekł o żeńskiej drużynie: „Męczyliśmy się”, „Rzuciliśmy się do odrabiania strat”. Odebrałem to jako niezręczność, gdyż grupa wykonująca czynność składała się wyłącznie z kobiet („Męczyłyśmy się” w ustach mężczyzny zabrzmiałoby kuriozalnie, więc oczekiwałbym całkiem innej konstrukcji). Kiedy jednak o meczu pań mężczyźni mówią „Wygraliśmy”, „Przegraliśmy”, to tego dysonansu nie słyszę.
    Czy rzeczywiście są to dwa stylistycznie różne przypadki, choć sytuacyjnie takie same?
  • CV i komórka
    20.02.2007
    20.02.2007
    Czy jest jakaś rada na to, aby nie mówić na życiorys [si-vi]? To przecież bezsensowne odczytywanie „z angielska” słów łacińskich (curriculum vitae). I czy da się jakoś inaczej niż komórka określać telefon komórkowy (np. mobil lub tp.)?
    Dziękuję – B. Sz.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego